İBB Sağlık Daire Başkanlığı, Aedes İstilacı Sivrisinekler AIM- COST Aksiyonu Üçüncü Yıllık Kongresi’ni dünyanın saygın üniversitelerinden gelen bilim insanlarının katılımıyla Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirdi.
İBB, vektörlerle ilgili yaptığı çalışmalarla Avrupa’nın dikkatini ve ilgisini çekerek model olmaya devam ediyor. Yerel yönetimlerde ilk defa hayata geçirilen ‘İBB Vektörlerle Mücadele Bilim Kurulu’nun hazırlamış olduğu uygulamalar birçok ülke tarafından ilgiyle takip ediliyor. İBB bu anlamda Türkiye’de gerçekleştirilen en büyük organizasyonlardan birine ev sahipliği yaptı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Sağlık Daire Başkanlığı Sağlık ve Hıfzıssıhha
Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa, İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi iş birliğiyle oluşturulan “Aedes İstilacı Sivrisinekler AIM-COST Aksiyonu Üçüncü Yıllık Kongresi,” 36 farklı ülkeden 217 bilim insanı ve konuyla ilgili uzmanların katılımıyla Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi. Fiziksel olarak kongrede yer alamayan bazı bilim insanları, online olarak programa dahil olup, bilgi paylaşımında bulundular.
Türkiye’de bu anlamda ilk defa büyük bir organizasyonun yapılmasına öncülük eden İBB’nin düzenlemiş olduğu kongreye İBB Genel Sekreteri Can Akın ÇAĞLAR, Sağlık Daire Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Önder Yüksel ERYİĞİT, Sağlık ve Hıfzıssıhha Müdürü Uzm. Dr. Mustafa Hakan YILMAZTÜRK, Sağlık ve Hıfzıssıhha Müdür Yardımcısı Mehmet İlker ÖKSÜZ, Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Salih Bülent ALTEN, Hacettepe Üniversitesi Arş. Gör. Dr. Filiz GÜNAY, Zurih Üniversitesi’nden Dr. Francis Schaffner, Aim- Cost Lideri Alessendra Della Torre katılım sağladılar.
Dört gün süren kongrede, ilk iki gün “Vektörlerle Mücadele Birimi” birim ve saha sorumluları ile ilçe belediyelerinden alanla ilgili temsilcilere “workshoplar” yapıldı. Son iki günde ise Aedes Albopictus sivrisinek türlerine yönelik bugüne kadar yapılan, yapılması planlanan çalışmalar ve raporlar üzerinde duruldu. İlçe belediyelerinin de ‘Vektörlerle mücadele’ konusundaki temsilcileri kongreye katılarak bilgi alışverişinde bulundular. Kongre’de, dünyada yayılım alanı oldukça geniş olan, Avrupa’da 30 yıldır, Türkiye’de ise 6 yıldır görülmeye başlayan “Aedes Albopictus Sivrisinekler” özelinde Türkiye’deki ve diğer ülkelerdeki son durum raporları, çözüm önerileri, mücadele yöntemleri, Aedes Eylem Planı, Avrupa’daki uzmanların yaptığı haritalama çalışmaları, detaylandırılmış sivrisinek göç verileri üzerine raporlar, sivrisinek alarmının tanıtımı ve Avrupa’da nasıl yaygınlaştırılabileceği konusu, bir etkileşim merkezinin kurulup bu sayede daha çok kişiyi bu çalışmalara dâhil etme planı gibi birçok konu masaya yatırıldı. Yapılan bütün bu çalışmalarla hedef, “Aedes İstilacı Sivrisinek” türlerine yönelik veri toplanıp işlenerek, verilerin çözüme dökülmesi.
Aedes İstilacı Sivrisinekler AIM – COST Eylemi, Avrupa’daki araştırma girişimlerini birbirine bağlamaya yardımcı olmakta ve bilim insanlarının fikirlerini meslektaşlarıyla paylaşarak geliştirmelerini sağlamaktadır.
Aedes İstilacı Sivrisinek Nedir? Bu tür istilacı bir türdür. Çeşitli transit, lojistik taşımacılık vasıtasıyla ülkemize kadar taşındılar ve artık yerleşik olarak yurdun bazı kesimlerinde yer edindiler; Doğu Karadeniz, Marmara’ya kıyısı olan bütün iller, Ege’de İzmir ve Muğla çevresi; Avrupa ‘da da Akdeniz’e kıyısı olan tüm ülkelerde, özellikle Kuzey Afrika’da, İtalya ve Fransa’da oldukça etkili ve ciddi anlamda tehdit oluşturmaya başladılar. Bu sivrisinekler insan sağlığına zarar verebilecek çeşitli virüsleri bulaştırma potansiyeline sahipler. Dang, Sarı Humma ve Batı Nil Ateşi gibi hastalıklara sebebiyet veriyorlar. İnsan sağlığına ciddi anlamda zarar veren bu sivrisineklere karşı mücadele etmek oldukça zor olup klasik yöntemlerden farklı çalışmaları hayata geçirmek gerekiyor.
“ÇOK HIZLI YAYILABİLİYORLAR”
Kongrede yer alan Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Bülent Alten, Asya Kaplan Sivrisineği olarak bilinen Aedes Albopictus sivrisineklerindeki artışın birçok nedeni olduğunu söyledi. Küresel iklim değişikliğinin de etkenler arasında olduğunu belirten Alten, “İnsanların transportasyonu çok hızlı bir şekilde bir ülkeden başka bir ülkeye gitmesi ya da bir şehirden bir şehre gitmesi, aynı zamanda ticaret etkiliyor. Örneğin ikinci el lastik ticareti son derece etkili çünkü onların içerisinde ürüyor. Çok spesifik üreme alanları var. Biliyorsunuz birçok süpermarketlerde bambular satılıyor, onlar Güneydoğu Asya’dan geliyor. Sineğin kökeni de orada. Oradaki bambuların içerisinde nano teknolojik bir sünger suyu çok uzun süre tutabiliyor. Bunların transportu sırasında yumurtalarını oraya bırakıp dünyanın her tarafına yayılabiliyorlar” dedi. Asya Kaplan Sivrisineğinin şu anda alerjik reaksiyonlar haricinde hiçbir zararı olmadığını söyleyen Alten olası tehlikelere dikkat çekti. Alten, “Biliniyor ki bu sinek dünyanın birçok ülkesinde mevcut, hatta şu anda Avrupa’ya girdi. Dang humması taşıyabiliyor. Güneydoğu Asya kökenli bir hastalıktır ve öldürücü olabilir. Afrika ve birçok ülkede örneğin Brezilya’da mikrosefali bebeklerin yani küçük kafalı bebeklerin doğmasına neden olabilecek hamile bayanlarda etkili virüslerin hiçbiri şu anda Türkiye’de yok. Onun için vakit geçirmeden bölgesel hatta ulusal bir aktivasyona başlamamız gerekiyor” şeklinde konuştu.
“VATANDAŞLARIN YARDIMI ÖNEMLİ”
Sivrisineklerin üreme yerleri hakkında bilgi veren Prof. Dr. Bülent Alten, “Bu sinek daha çok orman içlerine, ormanda ağaçların kovuklarına, yağmur suyu birikir onların içlerine, otomobil lastiklerinin atılmış lastiklerin içine, bahçelerde ya da balkonlardaki küçük su odakları mesela saksıların altındaki sulukları ya da başka amaçla kullanılan küçük su odaklarını seçiyor. Bu yüzden vatandaşlara çok fazla iş düşüyor. Tabii ki belediye görevini yapıyor ve yapacak. Onların asli görevi bu. Ama yurttaşların yardımı ve bilinçlenmesi çok önemli. Örneğin özellikle yüksek sıcaklığın olduğu zamanlarda, mayısın sonundan başlayarak eylül sonuna kadar İstanbul gibi bir ilde üç günde bir o sulukların altında biriken suları boşaltsalar büyük bir yardım yapmış olacaklar” dedi.
“VEKTÖRLE MÜCADELE BİLİM KURULU KURDUK”
Sivrisineklerle mücadeleyi bilimsel boyuta taşımak adına Türkiye’de yerel yönetimlerde ilk defa alanında uzman bilim insanlarından oluşan, ‘Vektörlerle Mücadele Bilim Kurulu’nu kurduklarını ifade eden İBB Sağlık Daire Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Önder Yüksel Eryiğit, şu açıklamalarda bulundu: Çalışmalarımızı ortak aklın ve bilimin ışığında gerçekleştiriyoruz. Kültürel, fiziksel, biyolojik ve kimyasal mücadele yöntemlerini birbirine entegre olarak sahada uyguluyoruz. Bizim tespit ettiğimiz kaynaklardaki üremeleri kontrol altına almış bulunuyoruz ve buralarda haftalık periyotlarla yaptığımız ziyaretlerde üreme tespit edersek hedef canlı dışında doğaya ve çevreye zararı olmayan biyolojik larvasit ilaçlarla uygulamamızı gerçekleştiriyoruz. Bununla birlikte de çok güçlü bir ekiple İstanbul içerisinde 182 ekip, 611 personelle mücadele ediyoruz ve bu mücadelemiz 7 gün, 24 saat, 365 gün şeklinde aralıksız devam ediyor. Özellikle sivrisineklerin larva mücadelesi yılın 12 ayı aralıksız olarak sürdürülmektedir. Bu mücadeleyi bilimsel boyuta taşımak adına da biz, Mart 2020’de” Vektörlerle mücadele bilim kurulunu” kurduk. Türkiye’de alanında dünyaca kabul görmüş bilim insanlarından oluşan bir bilim kurulumuz var” diye konuştu. Coğrafi bilgi sistemi temelli bir otomasyonu bitirdiklerini ve pilot uygulamalarının başladığını, buna entegre cep telefonu uygulaması hazırlandığını belirten Eryiğit, ” Kişiler eğer sahada herhangi bir yerde kendilerini sokan bir sivrisinekle ya da karasinekle karşılaşmışlarsa o aplikasyon üzerinden bizi bilgilendirecekler böylelikle çalışmalara yurttaşlarımızın da katılımı sağlanacak” dedi.”
EN ÇOK SİNEK VE SİVRİSİNEK OLAN NOKTALAR…
Asya Kaplan Sivrisinek (Aedes) türünde sadece ülkemizde değil Avrupa’da, Amerika’da, Orta Doğu’da, Afrika’da ve özellikle Kuzey Afrika’da büyük artışın olduğunu belirten Eryiğit, “Bu türün son derece agresif olduğunu, çok hızlı bir şekilde ürediğini ve soktuğu yerlerde alerjik reaksiyonlar yapabildiğini belirtti.”
CAN AKIN ÇAĞLAR: AEDES BİRÇOK ÜLKENİN ORTAK SORUNU
“İBB olarak, Aedes İstilacı Sivrisinekler Cost Aksiyonu Üçüncü Yıllık Kongresi’ne ev sahipliği yapmaktan mutluluk duyduklarını ifade eden İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Can Akın Çağlar, sözlerine şöyle devam etti: “Dünyada oldukça geniş yaylım alanı olan ‘Asya Kaplan Sivrisineğinin’ en önemli ticaret yolları üzerinde bulunan İstanbul’a, kara, hava ve deniz yolları üzerinden lojistik hizmeti sunan araçlarla ulaştığı düşünülüyor ve ülkemizdeki etki alanı sadece İstanbul ile sınırlı kalmamıştır. Ülkemizde Karadeniz’in doğusundan batısına kıyı kesimlerde, Marmara bölgesinde ve Ege’de İzmir’den Muğla’ya kadar belirli bölgelerde rastlanabiliyor. Bu tür görüldüğü üzere sadece İstanbul’da sorun olmayıp yurdumuzun özellikle kıyı kesimlerinde yayılmaya devam ediyor. Aedes’in dünyanın farklı ülkelerinin ortak sorunu olması; birlikte mücadele etmeyi, zararlarından korunmak için eylem planlarını ortaya koymayı zorunlu hale getiriyor” dedi.”
EKREM İMAMAOĞLU: VEKTÖRLERE KARŞI KOLEKTİF BİR MÜCADELE SERGİLEMELİYİZ
Kongre video mesaj gönderen İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde gerçekleşen 3.AIM-COST Yıllık Kongresinde “Aedes Albopictus istilacı sivrisineğiyle” ilgili şunlara değindi: “Asya Kaplanı Sivrisineği (Aedes Albopictus) son otuz yıldır Avrupa’ya yayılıyor. Son altı yıldır da ülkemizde görülüyor. Dang, Sarıhumma gibi hastalıklara sebep olan virüsleri taşıyabilen bu türe karşı kolektif bir mücadele sergilemek, bilgi ve bulguları birleştirerek el birliğiyle bir eylem planı oluşturmak çok kıymetli. Biz kentimizi her tür riske karşı koruma altına almakla sorumluyuz. Bu konuda bilimin ve ortak aklın ışığında ilerleyip önlemlerimizi almaya büyük özen gösteriyoruz. Bu açıdan değerli bilim insanlarının, uzmanların çalışmaları bizim için çok önemli. Bu noktadan hareketle İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak Mart 2020’de “Vektörlerle Mücadele Bilim Kurulumuzu” kurduk. 2020 yılında Asya Kaplanı Sivrisineği konusunda Türkiye’de öncü bir uygulamaya giderek, “Asya Kaplanı Sivrisineği Mücadele ve Eylem Planını” başlattık. Bu konuda değerli bilim insanlarımızın ve diğer temsilcilerimizin katılımlarıyla kıymetli çalışmalar gerçekleştirdik. Şimdi de ‘İstilacı Aedes sivrisineklerin’ kontrolü konusunda “3. AIM-COST Yıllık Kongresi’nin” yapılmasına destek vermekten onur duyuyoruz. Halk sağlığının korunması açısından çok faydalı olacağına inandığım bu etkinliğe katkıda bulunan başta “COST”olmak üzere, tüm kurum ve kuruluşlara üniversitelere, bilim insanlarına şükranlarımı sunuyorum, iyi çalışmalar diliyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum.”
İBB’NİN VEKTÖRLERE YÖNELİK YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’de yerel yönetimlerde ilk defa öncü bir uygulamayı hayata geçirerek “Vektörle Mücadele Bilim Kurulu’nu” kurdu. Çalışmalar doğrultusunda” Asya Kaplan Sivrisineği’ne” yönelik 550 günlük bir eylem planı belirlendi ve uygulamaya alındı. Uygulamanın ilk adımı olarak 39 ilçe belediyesi ile Asya Kaplanı Sivrisineği Mücadele Eylem Planı Çalıştayı gerçekleştirildi. İstanbul’un 39 ilçesinde toplamda 2.000 adet ovitrapların kurulumuna başlandı. Popülasyon tespit edilen alanlarda öncelikle fiziksel ve biyolojik mücadele yapılarak sivrisinek yoğunluğunun artmasının önüne geçilmesi çalışmaları yürütülüyor. Ergin sivrisinek popülasyonunun ve tür tespitinin tayini için hayati öneme sahip ergin sivrisinek tuzakları EVS’ler İstanbul’da kullanılmaya başlandı. Vektörlerle Mücadele Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Otomasyonu hayata geçirildi. Vektörlerle mücadele noktasında coğrafi bilgi sistemleri temelli bir otomasyon programının pilot uygulamalarına başlandı. Bu sisteme entegre olacak bir mobil aplikasyon çalışması da bitmek üzere. Bu sayede halkımızı da aplikasyon üzerinden vektörlerle mücadele çalışmalarımıza dâhil etmiş olacağız. Vektörlerle Mücadele yöntemlerine yönelik personellere hizmet içi eğitimler veriliyor.
Halen üniversiteler bünyesinde yürütülen tür tayini ve benzeri çalışmaları yapmak üzere önümüzdeki süreçte İBB bünyesinde bir laboratuvar açılması planlanıyor.
Bugüne kadar yaptığımız ve yapmayı planladığımız tüm bu çalışmalarla, İstanbul’da halk sağlığını olumsuz yönde etkileyen vektörleri kontrol altına almayı amaçlıyoruz. Bu kapsamda çevre ve insan sağlığına zarar verebilecek kimyasal mücadele yerine daha çok kültürel ve biyolojik mücadeleyi önceleyerek çalışmalarımızı yürütüyoruz.
ARALIKSIZ İLAÇLAMA
2020 yılı başından bugüne kadar 6 birim üzerinden 182 ekip ile 182 araç ve 611personelimiz ile 193.068 Sivrisinek Üreme Kaynağında 526.125 Kez ilaçlama yapıldı.
